Η ζήλια ανάμεσα στα αδέλφια
Ξεφυλλίζοντας τις παλιές μας φωτογραφίες βρέθηκα μπροστά σε μία φωτογραφία της πρώτης μου κόρης, ντυμένης πριγκίπισσας σε ένα παιδικό αποκριάτικο πάρτι σε ηλικία 3 ετών. Οι αναμνήσεις ήταν όμορφες και συγκινητικές. Αυτό όμως δεν θα ξεχάσω ήταν λίγες μέρες πριν από το παιδικό πάρτι, που συζητούσαμε τι θα ήθελε να ντυθεί. Αφού τις είχα προτείνει δύο με τρεις επιλογές, εκείνη το σκέφτηκε και μετά από λίγο με πολύ σοβαρό ύφος μου απάντησε: “Μαμά, θέλεις να ντυθώ εγώ πριγκίπισσα και η αδερφή μου κοτόπουλο και να το φάμε;”
Η πρώτη μου αντίδραση ήταν φυσικά να γελάσω,γιατί όπως και να το δει κανείς ήταν πολύ πολύ αστείο αλλά και έξυπνο αυτό που είχε σκεφτεί. Αμέσως μετά πολλές σκέψεις με πλημμύρισαν και ένιωσα μεγάλη ένταση και αγωνία όχι μόνο για το τι δεν είχε πάει καλά στην όλη διαδικασία, αλλά πολύ περισσότερο για το πως ένιωθε η κόρη μου πραγματικά μέσα της για τον ερχομό της μικρής της αδερφής, με την οποία έχει 17μήνες διαφορά. Παρατηρώντας τη μεταξύ τους σχέση από εκείνη τη μέρα μέχρι και σήμερα, νιώθω ότι είναι μία αδερφική σχέση που δοκιμάζεται καθημερινά, με πολλές αντιδικίες, τσακωμούς και ζήλιες αλλά και με πολλές στιγμές γέλιου, συνεργασίας, φροντίδας και αγάπης.
Η ζήλια είναι ένα απόλυτα φυσιολογικό συναίσθημα το οποίο μπορεί να νιώσει είτε ένας ενήλικας είτε ένα παιδί, όταν πιστεύει ότι ο άλλος είναι ανώτερος ή ότι αγαπιέται περισσότερο από εκείνον. Από το δύσκολο συναίσθημα της ζήλιας δεν γλιτώνει κανείς και πολύ περισσότερο ένα παιδί που έχει κάθε λόγο να ζηλεύει τι στιγμή που νιώθει ότι δεν αποτελεί πια το μονοπώλιο του ενδιαφέροντος, αλλά και του χρόνου των γονιών του και επιπλέον συνειδητοποιεί ότι πρέπει να μοιράζεται τα προσωπικά του αντικείμενα αλλά και τον προσωπικό του χώρο.
Η ζήλια μπορεί να εκφραστεί με πολλούς τρόπους από τα παιδιά, είτε με επιθετικότητα προς τα μικρότερα αδέρφια τους, είτε με δική τους απόσυρση από δραστηριότητες που μέχρι τότε τα ευχαριστούσαν, είτε και με παλινδρόμηση σε προηγούμενες συμπεριφορές μικρότερης ηλικίας. Η ζήλια λοιπόν δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία εκδήλωση έντονου πόνου και μία έκκληση για βοήθεια προς τους γονείς.
Για να περιορίσουμε τα συναισθήματα ζήλιας και να ανακουφίσουμε τα παιδιά μας από την έκρηξη όλων αυτών των συναισθημάτων που βιώνουν, οφείλουμε ως γονείς αρχικά να παρατηρήσουμε τη δική μας συμπεριφορά απέναντι στα παιδιά μας. Αν διαπιστώσουμε ότι είμαστε υπερβολικά αυστηροί με το μεγαλύτερο παιδί μας, σπρώχνοντάς το να μεγαλώσει απότομα, είτε ιδιαίτερα προστατευτικοί προς το μικρότερο παιδί μας, νιώθωντας την ανάγκη να το προστατεύουμε διαρκώς από τις εκρήξεις θυμού του μεγαλύτερου παιδιού μας, τότε είναι σίγουρο ότι δίνουμε χώρο στη ζήλια για να αναπτυχθεί. Πολλές φορές τα παιδιά μας αποτελούν τον καθρέφτη μας και άλλοτε μπορεί να ταυτιζόμαστε με το παιδί που αναγνωρίζουμε ότι έχει τα δικά μας θετικά χαρακτηριστικά, ενώ άλλες φορές να εκνευριζόμαστε με το παιδί που αναγνωρίζουμε σε αυτό δικά μας χαρακτηριστικά που δεν τα έχουμε αποδεχτεί. Παρατηρώντας αρχικά τη δική μας συμπεριφορά και στη συνέχεια τη συμπεριφορά των παιδιών μας θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε τι συμβαίνει και να βρούμε αποτελεσματικούς τρόπους να το ξεπεράσουμε.
Αν αποδεχτούμε τη ζήλια ως ένα φυσιολογικό συναίσθημα κάνουμε μία καλή αρχή. Να νιώθουμε τυχεροί ως γονείς που τα παιδιά μας εξωτερικεύουν αυτό που νιώθουν, ακόμη και αν η συμεριφορά τους ή όσα εκφράζουν με το λόγο τους δεν είναι αποδεκτά από εμάς. Να έχουμε πάντα στο μυαλό μας ότι οποιαδήποτε συμπεριφορά του παιδιού μας και οποιοδήποτε συναίσθημα είναι πάντα μία αφορμή για συζήτηση μαζί του. Να ενθαρρύνετε το παιδί σας να εκφράσει όλα όσα νιώθει, αλλά ταυτόχρονα θέστε και σαφείς κανόνες που θα αφορούν στο τί επιτρέπεται και τί δεν επιτρέπεται στη δική σας οικογένεια, επιβάλλοντας λογικές και σταθερές συνέπειες για την επιθετική συμπεριφορά. Ας είμαστε ειλικρινείς μαζί τους, μιλώντας τους και για τα δικά μας συναισθήματα για την αλλαγή αυτή που συμβαίνει στη ζωή μας και να είστε σίγουροι ότι θα το βοηθήσουμε να νιώσει ανακούφιση και να ταυτιστεί μαζί μας. Δώστε απλόχερα την αγάπη σας, σεβαστείτε τη διαφορετικότητα του κάθε παιδιού σας, χαλαρώστε και απολαύστε τις όμορφες στιγμές με τα παιδιά σας.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι τα παιδιά μας έχουν ανάγκη από την αγάπη μας, τη φροντίδα μας αλλά και το χρόνο μας σε κάθε στιγμή στη ζωή τους αλλά και σε όλες τις ηλικίες. Σε οποιαδήποτε περίπτωση εφόσον παρατηρήσουμε συμπεριφορές που επιμένουν και δυσκολεύουν τη ζωή του παιδιού μας, αλλά και τη δική μας ως γονείς, γεμίζοντάς μας ενοχές και τύψεις, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με ένα ειδικό ψυχικής υγείας.